Vorm en esthetiek Tarab

Béatrice Grognard geeft de multipele facetten van de theatrale Egyptische dans een nieuwe authenticiteit, die de weerspiegeling is van de rijke muzikale verscheidenheid van dat eeuwenoude land.

SHA’ABI

De sha’abi-tradities (term die verwijst naar het “volkse” – “sha’ab”: het volk) putten hun oorsprong in de dorpen en de kleine steden van Egypte. Ze spelen een essentiële rol in het leven van de fellahs of boeren, de mensen die op het platteland leven of van volkse afkomst zijn. De sha’abi weerklinkt op elk feest, elke plechtigheid.

Met haar activiteit als archeologe in gedachten bestudeert Béatrice reeds jarenlang het sha’abi-universum om de essentie ervan te vrijwaren en het op een moderne manier te onderzoeken. Zo wil zij voorkomen dat de sha’abi vergeten wordt of, erger nog, ontaardt tot weinig geïnspireerde nepfolkorevertoningen.

De “Tarabstijl” werpt een nieuw licht op het sha’abi-universum en komt zo tegemoet aan de veeleisendheid van deze muziek die, door haar duidelijk volkse karakter, soberheid en openheid vereist maar ook kracht, subtiliteit en elegantie. De sha’abimuziek vindt immers haar oorsprong in lang vervlogen tijden en heeft de eeuwen doorstaan. Dat geeft aan deze muziek een charismatisch enthousiasme.

Saïdi

De saïdimuziek uit Opper-Egypte (“Saïd” = het zuiden) wordt meesterlijk vertolkt door een van de beste en wereldberoemde Egyptische gezelschappen, “Les Musiciens du Nil”, onder leiding van Raïs Mohamed Murad, de meester van de rababa (tweesnarige viool).

Sinds 2001 werkt Béatrice in een mooie verstandhouding samen met deze muzikanten. Ze heeft een lichaams- en emotionele taal ontwikkeld die de veelzijdigheid en de finesses van deze muziek tot uiting laten komen.

Technisch gezien vereist het saïdirepertoire het gebruik van het lichaam op een wijde, open en monumentale manier, met een grote soepelheid, respect voor het “man-vrouw”-concept, waarbij energie en kracht samengaan.

Het ruime saïdirepertoire is er een van technische en emotionele variaties. Ritme, tempo, melodie, tekst maken plaats voor een rijke en krachtige aaneenschakeling van danspassen en overgangsstukken.

Ghawazy

Het begrip “ghawazy” staat voor de zigeunerdansen van Opper-Egypte die ondanks hun verre origine toch zijn blijven voortleven en vandaag nog door enkele vrouwen worden beoefend.

De ghawazydans is doorheen de eeuwen heen niet geëvolueerd en is zonder negatieve connotatie beperkt qua expressie. Toch is ze een fantastische oefening in stevigheid van de verticale as, ongelooflijke kracht en soepelheid van het bekken alsook in inplanting van de voeten op de grond.

Béatrice heeft dit repertorium uitgebreid en heeft een meer complexe ghawazydans ontwikkeld, met meer verscheidenheid. Zonder… mengeling van fysieke overgave, heldere bewegingen, krachtige overgangsaspecten, in een “borrelende kalmte”.

De ghawazydans van Tarab: een explosieve mengeling van uitgesproken vrouwelijkheid in de beweging, guitige en plagende uitwisseling met de muzikanten en het publiek, forse heup- en schouderbewegingen, uiterste lichaamsstrekkingen, sprongen en voetgestamp die de onverstoorbare sereniteit van de Nijl doen trillen.

Soefi

Dit repertoire werd tot een hoge graad van verfijning verheven door de beroemde zanger Sheikh Ahmed Al Tuni. Het raakte en veroverde Béatrice, die deze boeiende wereld omzette in beweging en emotie, een wereld die nooit tevoren werd vertolkt en nog minder door een vrouw.

De ontmoeting tussen beide artiesten…

Béatrice heeft zich als het ware de wereld van Tuni toegeëigend en heeft via beweging en expressie de gedachten en de gevoeligheid van het Soefisme verduidelijkt: de voorouderlijke beproeving, de brandende hartstocht, de vermoede onthulling, de heilzame verhevenheid en de bevrijdende vervoering.

Door het flamboyante theatrale spel, de emotie en de dans, nu ingetogen dan weer krachtig, niet ver verwijderd van de trance, heeft Béatrice met juistheid en pracht de Soefifilosofie weten uit te beelden. Zij neemt de ziel hierbij mee tot in de draaiende bewegingen van de heilige dans van de derwisjen.

Sheikh Ahmed Al Tuni overleed op Maart 17th, 2014. Maar de zingende en de ziel nog steeds intens.

Luxor 2010 : uitwisseling tussen Al Tuni en Béatrice...

Nubische dans

De Nubische beschaving maakte lange tijd… Nochtans is Nubië een aparte entiteit met typische culturele eigenschappen op… De Nubische taal is één van de taalgroepen uit de Oost-Soedanese talen, één van de vertakkingen van het Nilo-Saharisch geheel.

De Nubische dans laat Béatrice toe deze zeer specifieke muziek op een speciale manier te benaderen. Ze verheerlijkt de eenvoud en de zuiverheid van de bewegingen uit de Nubische traditie en vrijwaart de kracht en het vuur van de Egyptische bodem. Ze gaat op zoek naar de eigenheid van deze gedanste expressie afkomstig uit het Oosten en Afrika: zeer soepele verplaatsingen, beheersing en subtiliteit van de bewegingen, zachtheid van de schouders en de schoudergordel, duidelijke houdingen en attitudes eigen aan de Nubische schoonheid.

De Nubische dans staat voor frisheid en diepzinnige onbezonnenheid als weerspiegeling van de geest van dit zeer oude volk uit Zuid-Egypte.

Baladi

“Baladi” betekent “van mijn land”. Deze term staat voor een muziekstijl die diep verbonden is met het Egypte dat hulde brengt aan de flamboyante en sensuele energie van de vrouw. Baladi wordt trouwens uitsluitend door vrouwen gedanst.

De baladimuziek dateert van het begin van de 20^ste eeuw en is ontstaan uit de samensmelting van de volkse Egyptische instrumenten en klanken met die uit het westen zoals de accordeon, de zeer Belgische saxofoon, de klarinet en de contrabas. Die instrumenten geven een “blues” en “jazzy” toets aan de baladi, die de Egyptische volksziel weerspiegelt.

De baladi is de passionele zoektocht tussen techniek en emotie maar is eerst en vooral een verheerlijking van de improvisatie en een conversatie van het hart.

Klassiek

De term “klassiek” verwijst naar de muziek en de dans waarvan de verre oorsprong intrinsiek verbonden is met de steun van de Egyptische elite voor kunst en cultuur. Vóór de Egyptische muzikale revolutie, bij het begin van de 20^ste eeuw, traden in paleizen en rijke woningen muziekensembles op, “takht” genaamd. Die ensembles bestonden uit een ûd, een quânun, een kamaânga (viool), een nây en een riqq.

“Takht” is oorspronkelijk een Perzische term die verwijst naar het podium (of balkon) waar de muzikanten plaats namen. Uiteindelijk bedoelde men hiermee het orkest zelf.

De takht begeleidde de danseres en beide schiepen in een diepe artistieke verbondenheid een sfeer van “Tarab” of “emotionele extase”.

Zo ontwikkelde zich de hofdans, beeld van een uiterste verfijning.

Vandaag doet Béatrice, dankzij haar zeer precieze en respectvolle werk, de oude klassieke hofdans herleven. Met haar resoluut modernistische technische en esthetische aanpak ontwikkelt zij de moderne klassieke dans, prachtige fusie tussen Oosterse en Westerse gevoeligheid en technieken.